Afweging 2

Afweging 2. Neem ik signalen van acute en/of structurele onveiligheid of onthulling waar?

Acute onveiligheid

  • Een persoon is in direct fysiek gevaar én de veiligheid is nu en de komende dagen niet gegarandeerd. Weeg af of iemand acuut (levens)gevaar loopt, bijvoorbeeld door:
  • Fysiek of seksueel geweld.
  • Afwezigheid van basiszorg (waaronder eten, drinken, kleding en onderdak) voor zorgafhankelijke kinderen, volwassenen en ouderen.
  • Onnodig toedienen van medicijnen.
  • Onnodige (medische) zorg.
  • Een onthulling van een slachtoffer.

Onthulling (disclosure)

Een onthulling houdt in dat een kind, volwassene of oudere hulp vraagt bij actueel huiselijk geweld. Dit kan direct gebeuren door expliciet om hulp te vragen of indirect door over het geweld te vertellen zonder om hulp te vragen. Betrokkene ervaart  een acute crisis en vreest voor de veiligheid en/of het welzijn van zichzelf of gezinsleden.  Een onthulling wordt altijd beschouwd als een situatie van acute onveiligheid en moet daarom direct bij Veilig Thuis gemeld worden. Als je twijfelt over de ernst of noodzaak van een melding, kun je altijd anoniem advies vragen bij Veilig Thuis.

Belangrijk is om te onderscheiden wat wel en niet als onthulling wordt gezien. Een situatie waarin al hulpverlening is ingezet om veiligheid te herstellen en waarin de onveiligheid of het geweld met een hulpverlener wordt besproken, is geen onthulling. Het wordt wél beschouwd als een onthulling als er nieuwe informatie of zorgen worden gedeeld, zelfs wanneer er al eerder een melding is gedaan. Bijvoorbeeld wanneer tijdens hulpverlening voor structurele verwaarlozing een ouder een nieuw vermoeden deelt, zoals seksueel misbruik van een kind.

Bij twijfel over de ernst van een situatie of de noodzaak tot melden kun je altijd contact opnemen met Veilig Thuis. Dit helpt om de juiste stappen te zetten en ervoor te zorgen dat de veiligheid van betrokkenen wordt gewaarborgd.

Vragen ter afweging bij acute onveiligheid:

Bij het inschatten van acute onveiligheid kun je de volgende vragen gebruiken om een zorgvuldige afweging te maken:

  • Verkeert één van de betrokkenen op dit moment in direct (levens)gevaar?
  • Is er sprake van ernstig letsel waarvan wordt vermoed dat het opzettelijk is toegebracht, of een poging daartoe?
  • Is er sprake van mensenhandel, zoals uitbuiting of gedwongen prostitutie?
  • Is er een acute dreiging van zelfmoord, moord of het toebrengen van ernstig letsel aan zichzelf of een ander, of het ontnemen van iemands vrijheid?
  • Zijn er tekenen van geweld of verwaarlozing die hebben geleid tot blijvend letsel, zoals verminkingen of handicaps?
  • Is er een duidelijke uitspraak gedaan die wijst op een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling?

Voorbeelden van acute onveiligheid:

  • Ernstig letsel of een poging daartoe: Letsel dat vermoedelijk is toegebracht en medische behandeling vereist, inclusief letsel bij ongeboren kinderen.
  • Poging tot verwurging of gebruik van wapens.
  • Seksueel geweld: (vermoeden van) seksueel misbruik, seksuele exploitatie of seksueel geweld door iemand uit de huiselijke kring of een afhankelijkheidsrelatie, met risico op herhaling of onvoldoende zicht op de situatie.
  • Acute bedreigingen: Dreiging door een ouder of verzorger om een naaste (zoals een partner, kind of familielid) te doden, ernstig letsel toe te brengen, op te sluiten of zijn vrijheid te ontnemen. Dit omvat ook eerwraak en vrouwelijke genitale verminking (VGV).
  • Onthouden van zorg: Direct noodzakelijke zorg, voedsel, medicatie, huisvesting of hulpmiddelen worden onthouden, waardoor de gezondheid acuut wordt bedreigd.
  • Kindermishandeling door falsificatie: Een ouder/verzorger verzint of manipuleert medische gegevens, veroorzaakt klachten of aandoeningen, waardoor de gezondheid van een minderjarige of zorgafhankelijke persoon acuut wordt bedreigd.
  • Onthulling of hulpvraag: Het slachtoffer of de pleger vraagt hulp of onthult ernstige vormen van geweld of mishandeling die direct gevaar opleveren.
  • Zorgverlies door ouderlijke crisis: Acute onveiligheid of wegvallende zorg voor een minderjarige of afhankelijke volwassene door suïcide, automutilatie, acuut psychiatrisch beeld of intoxicatie bij een ouder/verzorger.
  • Noodgedwongen vlucht: Het slachtoffer verlaat het huis vanwege dreiging van huiselijk geweld of mishandeling.
  • Geweld tijdens zwangerschap: Gebruik van alcohol of drugs door een zwangere vrouw of fysiek geweld richting een zwangere vrouw, wat de gezondheid van haar en de ongeborene bedreigt.
  • Blootstelling aan oorlogsgeweld: Een kind wordt blootgesteld aan oorlogsgebieden doordat ouders daar gaan wonen of zich aansluiten bij strijdende groeperingen.

Structurele onveiligheid

Structurele onveiligheid verwijst naar het herhalen of voortduren van een onveilige situatie of geweld. Kenmerken van structurele onveiligheid zijn:

  • Eerder huiselijk geweld is de belangrijkste voorspeller voor toekomstig huiselijk geweld.
  • Soms is er een patroon van herhaald geweld.
  • Soms is er een terugkerende afwezigheid van geestelijke of lichamelijke verzorging van zorgafhankelijke kinderen, volwassenen en ouderen.
  • Het herhalen van de feiten, de voortdurende dreiging en (emotionele) onveiligheid zijn schadelijk.

Vragen ter afweging van structurele onveiligheid:

Bij het inschatten van acute onveiligheid kun je de volgende vragen gebruiken om een zorgvuldige afweging te maken:

  • Is er eerder aangetoond huiselijk geweld geweest tussen gezins- of familieleden?
  • Heeft geweld of een andere onveilige situatie zich enkele weken of langer voorgedaan binnen een gezin of familie?
  • Worden kinderen, kwetsbare volwassenen of ouderen structureel blootgesteld aan emotioneel of psychisch geweld?
  • Is er sprake van (een vermoeden van) seksueel misbruik van minderjarige kinderen?
  • Vindt herhaald geweld plaats in een gezin of familie die zorg mijdt, veelvuldig verhuist of steeds nieuwe hulpinstellingen benadert?
  • Wordt een zorgafhankelijke volwassene of oudere financieel uitgebuit door een familielid of betrokkene?

Voorbeelden van structurele onveiligheid:

  • Een minderjarig of ongeboren kind groeit op bij ouders met ernstige problematiek, zoals een verstandelijke beperking, middelenverslaving of psychische stoornissen. Deze problematiek bedreigt herhaaldelijk of voortdurend de fysieke en/of psychische veiligheid van het kind en beperkt zijn ontwikkeling.
  • Een zorgafhankelijke volwassene of oudere is het slachtoffer van vergelijkbare situaties waarbij gebrek aan zorg of mishandeling de veiligheid structureel bedreigt.
  • Een kind is stelselmatig getuige van huiselijk geweld, wat ernstige gevolgen heeft voor zijn emotionele welzijn.
  • Langdurige stalking in een partnerrelatie leidt tot psychische of fysieke mishandeling door escalaties.

Kom je er niet uit, raadpleeg dan een collega, de aandachtsfunctionaris of vraag anoniem advies aan Veilig Thuis.

Is het antwoord op de afweging:

  • Nee: ga verder naar vraag 3.
  • Ja: meld bij Veilig Thuis en ga verder naar vraag 3.