Wat kan Veilig Thuis betekenen bij huiselijk geweld?

Wat is de werkwijze van Veilig Thuis?

Het contact met betrokkenen
Het eerste contact
Advies en ondersteuning
Melding
Veiligheidsbeoordeling
Voorwaarden & vervolg
Onderzoek
Overdracht
Afsluiten van bemoeienis
Monitoring

Waar in de tekst ‘zonder toestemming van betrokkenen staat’ wordt bedoeld zonder toestemming en met medeweten van betrokkenen.

1. Het contact met betrokkenen

Veilig Thuis ondersteunt bij situaties van huiselijk geweld en werkt samen met betrokkenen binnen het gezin of huishouden om veiligheid te herstellen. Veilig Thuis begint altijd met een gesprek waarin de situatie wordt besproken. Betrokkenen krijgen inzicht in de werkwijze, bevoegdheden, en de stappen die worden genomen. Als vervolgonderzoek of monitoringnodig is, krijgen betrokkenen uitleg over de ondersteuning die hierbij wordt geboden.

Tijdens de gesprekken kunnen betrokkenen hun visie delen, zodat Veilig Thuis een compleet beeld van de situatie krijgt. Kinderen vanaf vier jaar worden ook gehoord, terwijl jongere kinderen worden gezien. Als betrokkene dat prettig vindt, kun deze een familielid of andere vertrouwenspersoon meenemen om te ondersteunen tijdens deze gesprekken. Veilig Thuis informeert daarnaast over wettelijke rechten, zoals het recht op privacy en om een klacht in te dienen.

Veiligheid staat altijd centraal. Als contact met betrokkenen risico’s oplevert, wordt dit (tijdelijk) vermeden. Wel zorgt Veilig Thuis voor maatregelen om de situatie veiliger te maken. Tijdens het proces gaan zij zorgvuldig om met informatie. Feiten worden gescheiden van interpretaties, bronnen worden vermeld, en de input van betrokkenen wordt meegenomen in de beoordeling. Alleen relevante en nauwkeurige informatie wordt gedeeld met andere betrokken partijen.

Besluiten worden multidisciplinair genomen en, indien nodig, met deskundigen zoals artsen of gedragswetenschappers. In specifieke situaties kan Veilig Thuis samenwerken met instanties zoals de politie, het Openbaar Ministerie, of de Raad voor de Kinderbescherming. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer een melding strafrechtelijk wordt onderzocht.

Bij acute situaties of langdurige risico’s kan Veilig Thuis beschermingsmaatregelen inzetten. Een tijdelijk huisverbod kan worden opgelegd als een gezinslid direct gevaar vormt. Voor kwetsbare volwassenen die niet zelfstandig beslissingen kunnen nemen over financiën of zorg, kan Veilig Thuis bewindvoering of mentorschap aanvragen bij de kantonrechter. Deze maatregelen zijn gericht op bescherming en het verbeteren van de leefomstandigheden van de betrokkenen.

2. Het eerste contact

Het eerste contact met Veilig Thuis is gericht op het krijgen van een duidelijk beeld van de actuele veiligheid van de betrokkenen en het bepalen van de mogelijkheden om die veiligheid te herstellen. Dit contact vormt de basis voor het besluit om advies te geven of een melding in behandeling te nemen.

Tijdens dit gesprek bespreek je diverse aspecten van de situatie. Je geeft informatie over jouw relatie tot het gezin, de gezinssamenstelling en jouw verwachtingen. Veilig Thuis legt uit hoe ze werken, welke mogelijkheden er zijn en welke gevolgen de verschillende trajecten hebben. Hierbij krijg je uitleg over zaken zoals anonimiteit, registratie en de informatieverplichting. Als het relevant is, word je ook geïnformeerd over beroepsgeheim en de verplichte meldcode.

Als een minderjarige zelf contact zoekt, wordt hij of zij altijd gehoord, zelfs zonder toestemming van de ouders. Dit garandeert dat ook kinderen in kwetsbare situaties de kans krijgen om hun verhaal te doen.

Als melder beslis jij zelf of je advies nodig hebt of een melding wilt doen. Bij een vermoeden van huiselijk geweld neemt Veilig Thuis de melding aan en bepaalt of vervolgacties nodig zijn. Wanneer je als professional contact opneemt, krijg je ondersteuning bij het toepassen van het afwegingskader om te bepalen of een melding vereist is. Tegelijkertijd wordt gekeken of jij zelf stappen kunt ondernemen om de directe veiligheid te herstellen.

3. Advies en ondersteuning

Wanneer je als professional te maken hebt met een situatie van huiselijk geweld, kun je advies vragen aan Veilig Thuis. Dit advies helpt je te bepalen welke stappen jij kunt zetten om de veiligheid te herstellen. Hoewel Veilig Thuis je ondersteunt, blijf jij zelf verantwoordelijk voor de acties die je onderneemt. Als de situatie complex is of meer hulp vereist, kan Veilig Thuis een vervolgafspraak of een melding adviseren.

Als professional bespreek je hoe je de onveiligheid bespreekbaar kunt maken met betrokkenen, welke concrete stappen je kunt zetten, hoe je lokale deskundigen kunt betrekken en of je behoefte hebt aan een vervolgafspraak. Daarnaast wordt besproken hoe Veilig Thuis met jouw gegevens omgaat, bijvoorbeeld bij registratie. In situaties van strafbaar huiselijk geweld kun je met Veilig Thuis overleggen over juridische en veiligheidsmaatregelen. Veilig Thuis kan je ondersteunen bij het voorbereiden of voeren van gesprekken met betrokkenen, het opstellen van een veiligheidsplan of deelname aan lokaal overleg over de vervolgstappen.

Veilig Thuis kan je adviseren om een adviesvraag om te zetten in een melding als er sprake is van acute of structurele onveiligheid en je zelf niet in staat bent om de veiligheid te herstellen. In sommige gevallen kan Veilig Thuis zonder jouw toestemming een ambtshalve melding doen, bijvoorbeeld als de situatie een hoog veiligheidsrisico inhoudt of als jij onvoldoende stappen kunt of wilt ondernemen.

Adviezen worden standaard geregistreerd op jouw naam, tenzij je anders beslist. Persoonsgegevens van betrokkenen worden tijdens adviesgesprekken niet vastgelegd. Als je een vervolgadvies krijgt, worden jouw contactgegevens en gemaakte afspraken wel vastgelegd. Deze gegevens worden maximaal twee jaar bewaard.

Na het advies sluit Veilig Thuis het contact met jou af, tenzij er behoefte is aan verdere ondersteuning of een melding. In dat geval worden passende vervolgstappen besproken.

4. Melding

Als professional draag je bij een melding bij Veilig Thuis de verantwoordelijkheid voor het zicht op de veiligheid van betrokkenen over aan Veilig Thuis. Hierdoor kunnen zij signalen uit verschillende bronnen combineren om een volledig beeld te krijgen van de acute en structurele onveiligheid. Het doel is om passende maatregelen te nemen en de veiligheid te herstellen.

Tijdens een melding bespreek je verschillende aspecten van de situatie. Je legt uit hoe jij de veiligheid inschat en onderbouwt dit, bijvoorbeeld met een schaalvraag. Je bespreekt ook jouw verwachtingen van de melding en welke feedback je kunt verwachten. Als professional geef je daarnaast aan of je de meldcode en het afwegingskader hebt doorlopen en of er sprake is van acute of structurele onveiligheid. Bij meldingen op basis van de kindcheck bespreek je hoe de problemen van jouw cliënt de veiligheid van kinderen beïnvloeden, welke stappen je hebt ondernomen om dit te onderzoeken en wat de uitkomsten zijn van deze gesprekken.

Samen met Veilig Thuis maak je duidelijke afspraken over vervolgstappen, verantwoordelijkheden en samenwerking met Veilig Thuis. Als professional wordt van je verwacht dat je betrokkenen informeert over de melding, tenzij dit een bedreiging vormt of de vertrouwensrelatie met hen ernstig schaadt. In dat geval bepaal je samen met Veilig Thuis of anonimiteit gerechtvaardigd is. Houd er rekening mee dat anonimiteit de effectiviteit van de aanpak kan beperken, bijvoorbeeld doordat beperkte informatieverstrekking kan leiden tot misverstanden.

Veilig Thuis accepteert geen melding als je volledig anoniem wilt blijven, tenzij er sprake is van een ernstige situatie. Mocht je later de melding willen intrekken, beslist Veilig Thuis of en welke gevolgen dit heeft. Na een melding voert Veilig Thuis een veiligheidsbeoordeling uit en onderneemt zij acties die aansluiten bij de ernst en aard van de situatie.

5. Veiligheidsbeoordeling

Veilig Thuis voert een veiligheidsbeoordeling uit om inzicht te krijgen in de veiligheid binnen een gezin of huishouden en om te bepalen welke organisatie verantwoordelijk wordt voor de vervolgstappen. Deze beoordeling moet binnen vijf werkdagen na een melding worden afgerond. Het doel is om acute of structurele onveiligheid in te schatten en een passende aanpak te organiseren.

De veiligheidsbeoordeling bestaat uit drie stappen. Tijdens de informatieverzameling raadpleegt Veilig thuis bronnen zoals interne systemen, andere Veilig Thuis-organisaties, de Basisregistratie Personen (BRP), politie, de Raad voor de Kinderbescherming en betrokkenen. Voor het opvragen van informatie heeft Veilig Thuis geen toestemming van betrokkenen nodig. Vervolgens analyseert Veilig Thuis de verzamelde informatie met behulp van het triage-instrument om te screenen op acute onveiligheid, structurele risico’s of multiproblematische situaties. Op basis van meldingen, beschikbare gegevens en aanvullende bronnen maakt Veilig Thuis een grondige beoordeling. In complexe situaties betrekt Veilig Thuis deskundigen zoals vertrouwensartsen, gedragswetenschappers of aandachtsfunctionarissen om een weloverwogen besluit te nemen.

In gesprek met betrokkenen bespreekt Veilig Thuis de inhoud van de melding, hun visie op de situatie en hun bereidheid om samen te werken. Veilig Thuis licht toe welke stappen zij hebben genomen en welke acties zij nog van plan zijn. Deze open communicatie helpt betrokkenen om de situatie beter te begrijpen en ondersteunt een effectieve samenwerking.

6. Voorwaarden & Vervolg

Veilig Thuis zet de dienst Voorwaarden & Vervolg in wanneer er aanwijzingen zijn voor acute of structurele onveiligheid of bij een multiproblematische leefsituatie.. Dit traject wordt gekozen als het niet noodzakelijk of wenselijk is om een vermoeden van huiselijk geweld te bevestigen of te weerleggen. Daarbij wordt gekeken naar de bereidheid en het vermogen van de directbetrokkenen om samen te werken aan het herstel van veiligheid. Dit betekent dat zij voldoende in staat moeten zijn om hulp te accepteren en mee te werken aan de afspraken die nodig zijn om een veilige situatie te creëren.

Veilig Thuis zorgt met de dienst Voorwaarden & Vervolg voor directe veiligheid van betrokkenen en zet hulp in om stabiele veiligheid te realiseren. Deze dienst wordt binnen tien weken na de veiligheidsbeoordeling afgerond en helpt bij het stabiliseren van onveilige situaties.

Gedurende het traject behoudt Veilig Thuis het zicht op de veiligheid van alle betrokkenen. Veilig Thuis beoordeelt continu of de situatie voldoet aan de criteria en of betrokkenen bereid zijn samen te werken en hulp te accepteren.

Tijdens Voorwaarden & Vervolg stelt Veilig Thuis veiligheidsvoorwaarden op die gericht zijn op het herstellen van veiligheid. Deze voorwaarden zijn concreet, toetsbaar, en niet-onderhandelbaar. Ze dienen als basis voor monitoring en zijn overdraagbaar naar ketenpartners. Wanneer nodig stelt Veilig Thuis ook veiligheidsafspraken of een veiligheidsplan op, vooral in situaties waar nog geen andere partij betrokken is. Deze voorwaarden worden schriftelijk vastgelegd en gedeeld met betrokkenen en eventuele overdrachtspartijen. Vervolgens organiseert Veilig Thuis een vervolgtraject dat gericht is op het herstellen van veiligheid en het aanpakken van de gevolgen van huiselijk geweld. Veilig Thuis maakt ook afspraken over de monitoring, zoals wie contact heeft, wanneer dat gebeurt, en hoe de voortgang wordt beoordeeld.

Veilig Thuis onderhoudt contacten met professionals of het informele netwerk zonder toestemming van de betrokkenen, maar informeert hen hier vooraf over.

Na afronding van Voorwaarden & Vervolg gaat Veilig Thuis over tot overdracht en monitoring door een andere partij of sluit Veilig Thuis het dossier af als de veiligheid voldoende is hersteld.

7. Onderzoek

Veilig Thuis zet een onderzoek in wanneer er aanwijzingen zijn voor acute of structurele onveiligheid of bij een multiproblematische leefsituatie. Dit traject wordt gekozen als directbetrokkenen onvoldoende meewerken of niet bereid zijn om hulp te accepteren. Daarnaast is onderzoek noodzakelijk wanneer het bevestigen of weerleggen van de vermoedens van huiselijk geweld essentieel is om vervolgstappen te kunnen nemen.

Met dit onderzoek brengt Veilig Thuis de situatie grondig in kaart en bepaalt zij welke maatregelen nodig zijn om de veiligheid te herstellen en de betrokkenen te ondersteunen. Veilig Thuis voert een onderzoek uit om vast te stellen of er sprake is van huiselijk geweld. Dit proces is gericht op het bevestigen of weerleggen van vermoedens, het vaststellen van veiligheidsvoorwaarden en het inzetten van hulp om stabiliteit en herstel te bevorderen. Het onderzoek moet binnen tien weken na de veiligheidsbeoordeling worden afgerond.

Tijdens het onderzoek blijft Veilig Thuis continu inschatten of er sprake is van acute of structurele onveiligheid. Veilig Thuis start in principe met contact met de betrokkenen, tenzij dit direct risico’s oplevert. In uitzonderlijke situaties kan Veilig Thuis eerst informatie verzamelen bij professionals of organisaties zonder medeweten van betrokkenen, maar dit mag maximaal vier weken duren. Zodra dit vooronderzoek is afgerond, informeert Veilig Thuis de betrokkenen over de genomen stappen.

Veilig Thuis bespreekt de melding met alle betrokkenen en vraagt hen naar hun visie, reactie en aanvullende informatie. Daarbij licht Veilig Thuis toe welke professionals en organisaties worden benaderd voor verdere gegevens. Indien nodig schakelt Veilig Thuis vertrouwensartsen, gedragswetenschappers of andere deskundigen in voor gespecialiseerd onderzoek.

Wanneer Veilig Thuis vaststelt dat er sprake is van huiselijk geweld, stelt Veilig Thuis veiligheidsvoorwaarden op. Deze voorwaarden zijn gericht op concreet gedrag en herstel van veiligheid. Ze moeten duidelijk, toetsbaar en overdraagbaar zijn en vormen de basis voor monitoring. Veilig Thuis legt deze schriftelijk vast en deelt ze met betrokkenen en eventuele overdrachtspartijen. Als er nog geen andere partij betrokken is, stelt Veilig Thuis ook een veiligheidsplan op.

Na het vaststellen van veiligheidsvoorwaarden zet Veilig Thuis vervolghulp in die gericht is op het bevorderen van stabiliteit en herstel.

Het onderzoek kan drie uitkomsten hebben:

1. Weerlegd vermoeden

Er is geen huiselijk geweld en het dossier wordt gesloten.

2. Weerlegd nog bevestigd vermoeden

Het is niet duidelijk of er sprake is van huiselijk geweld en overdracht en/of monitoren wordt ingezet of het dossier gesloten.

3. Bevestigd vermoeden

Er is een bevestigd vermoeden en Veilig Thuis besluit welke organisatie of professional het meest geschikt is om de verantwoordelijkheid te nemen voor de uitvoering van de stappen om te komen tot duurzame veiligheid. Dit kunnen ook de directbetrokkenen zelf zijn.

8. Overdracht

Veilig Thuis draagt een casus over aan een passende partij wanneer de situatie dat toelaat. Afhankelijk van de aard, ernst en complexiteit van de problematiek wordt gekozen voor een overdracht aan een lokaal team, lopende hulpverlening, een multidisciplinair team of de directbetrokkenen zelf. Dit gebeurt met als doel de verantwoordelijkheid op de juiste plek te leggen, zodat de veiligheid van betrokkenen effectief wordt gewaarborgd.

Veilig Thuis besluit tot overdracht na de veiligheidsbeoordeling of na afronding van de diensten Voorwaarden & Vervolg of Onderzoek. Bij overdracht aan professionals of organisaties maakt Veilig Thuis afspraken over het opstellen van een veiligheidsplan. Veilig Thuis draagt de informatie over de melding en veiligheidsbeoordeling schriftelijk of digitaal over. Bij voorkeur doet Veilig Thuis dit tijdens een overdrachtsgesprek waar betrokkenen bij aanwezig zijn, ook wel een warme overdracht genoemd. Veilig Thuis bespreekt met de nieuwe verantwoordelijke dat zij contact opnemen met Veilig Thuis als de veiligheid opnieuw in gevaar komt.

Er zijn vier opties:

1. Overdracht lokaal team

Een overdracht naar een lokaal team vindt plaats wanneer de problematiek binnen het takenpakket van dat team valt en zij de casus op een adequate manier kunnen oppakken.

2. Overdracht lopende hulpverlening

Als er al een professional betrokken is die naar oordeel van Veilig Thuis in staat is om de onveiligheid aan te pakken, wordt de casus overgedragen aan deze lopende hulpverlening.

3. Overdracht multidisciplinaire aanpak

De keuze voor een multidisciplinaire aanpak (Bijvoorbeeld MDA++) wordt genomen bij complexe situaties, waarbij acute of structurele onveiligheid gepaard gaat met ernstige en veelomvattende problemen. Dit vraagt om samenwerking tussen verschillende sectoren, specialisten, het lokale team en het sociale netwerk van het gezin of huishouden.

4. Overdacht aan betrokkenen

Wanneer betrokkenen zelf voldoende mogelijkheden hebben om de veiligheid te waarborgen, bereid zijn hulp te zoeken en deze zonder controle accepteren, kan de verantwoordelijkheid aan hen worden overgedragen. Dit gebeurt alleen wanneer zij aantoonbaar in staat zijn om de zorgen rondom veiligheid zelfstandig op te lossen.

Bij overdracht aan betrokkenen leg je schriftelijk vast welke afspraken zijn gemaakt over het herstel van veiligheid en welke hulp zij daarbij zullen zoeken. Je benadrukt dat zij contact moeten opnemen met Veilig Thuis als de veiligheid niet voldoende wordt hersteld. Vanaf het moment van overdracht ligt de verantwoordelijkheid volledig bij hen.

De verantwoordelijkheid van Veilig Thuis eindigt zodra de overdracht formeel is geregeld.

9. Afsluiten van de bemoeienis

Bij het afsluiten van de bemoeienis zorgt Veilig Thuis ervoor dat melders, professionals en betrokkenen volledig geïnformeerd zijn over de resultaten van het traject, de ondernomen stappen en eventuele vervolgacties zoals monitoring. Het doel is transparantie bieden en ervoor zorgen dat iedereen weet wat er is gedaan en wat de verdere verwachtingen zijn.

Wanneer Veilig Thuis de bemoeienis afsluit, informeren zij melders over wat er met hun melding is gebeurd. Dit kan variëren van het melden dat de situatie niet bevestigd is tot het aangeven dat er een vervolgtraject is ingezet. Als er een traject loopt, deelt Veilig Thuis informatie over de betrokken partijen en gemaakte afspraken. Veilig Thuis geeft deze feedback direct na de veiligheidsbeoordeling en, indien nodig, een tweede keer na diensten zoals Voorwaarden & Vervolg of Onderzoek. Omstanders en het informele netwerk krijgen beperkte informatie vanwege privacyoverwegingen. Veilig Thuis laat hen weten of de melding is opgepakt en of er verbetering wordt verwacht. Bij informele betrokkenen zoals familie geeft Veilig Thuis aan welke ondersteuning van hen wordt verwacht.

Veilig Thuis koppelt ook terug aan professionals en ketenpartners zoals huisartsen, jeugdgezondheidszorg en scholen, als dit nodig is voor hun werkzaamheden. Als er geen actie is ondernomen, legt Veilig Thuis uit waarom de melding is afgesloten. Dit helpt om verwachtingen helder te maken en betrokkenen beter te laten begrijpen waarom bepaalde stappen zijn genomen of juist niet.

Met betrokkenen bespreekt Veilig Thuis de afsluiting van de bemoeienis, inclusief de vastgestelde veiligheidsvoorwaarden en eventuele conclusies of besluiten uit onderzoeken. Veilig Thuis licht toe welke partijen zijn geïnformeerd, welke informatie is gedeeld, en wie de nieuwe contactpersonen zijn bij een overdracht. Als er sprake is van monitoring, maakt Veilig Thuis afspraken over toekomstige contactmomenten en de voorwaarden voor het afronden van dit proces.

10. Monitoren door Veilig Thuis

Veilig Thuis volgt de veiligheid van betrokkenen op. Het doel is te zorgen voor directe en stabiele veiligheid en inzicht te krijgen in het herstel van schade door huiselijk geweld. Dit proces helpt om vast te stellen of eerdere veiligheidsvoorwaarden zijn nageleefd en of verdere ondersteuning nodig is.

Tijdens het monitoren houdt Veilig Thuis toezicht op de naleving van veiligheidsvoorwaarden en beoordeelt of deze hebben geleid tot directe en stabiele veiligheid. Ook kijkt Veilig Thuis of er aandacht is geweest voor het herstel van schade die door het geweld is ontstaan. Om dit te doen, onderhouden zij contact met professionals van overdrachtspartijen en voeren individuele gesprekken met betrokkenen.

Voor het monitoren heeft Veilig Thuis geen toestemming van betrokkenen nodig om informatie uit te wisselen met externe partijen, maar Veilig Thuis informeert hen hier wel over. Veilig Thuis monitort gemiddeld anderhalf jaar en plant samen met betrokkenen en overdrachtspartijen hoe vaak en wanneer contactmomenten plaatsvinden. Veilig Thuis zorgt ervoor dat er minimaal contact is na drie en twaalf maanden, met extra momenten als dat nodig is.

Het monitoren kan tot verschillende uitkomsten leiden. Bij een positieve beoordeling, waarbij aan alle voorwaarden is voldaan en er sprake is van stabiele veiligheid en herstel, sluit Veilig Thuis het monitoren af en beëindigt de bemoeienis. Als de veiligheid nog onvoldoende is hersteld, kan Veilig Thuis evaluaties van het veiligheidsplan organiseren, aansluiten bij regionaal zorgoverleg of consultatie en advies bieden. Als deze stappen geen effect hebben of als betrokkenen niet meewerken, kan Veilig Thuis adviseren dat overdrachtspartijen een dwangmaatregel inzetten, een ambtshalve melding doen of de bemoeienis beëindigen als verbetering niet haalbaar is.

Wanneer Veilig Thuis de bemoeienis afsluit, bevestigen zij dit schriftelijk aan betrokkenen en overdrachtspartijen. Hiermee zorgt Veilig Thuis voor een duidelijke afronding en geeft inzicht in het verloop en de resultaten van de monitorperiode. Deze aanpak waarborgt niet alleen de veiligheid, maar ondersteunt ook een structureel herstelproces voor alle betrokkenen.